Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Bu ders, mesleki rehberlik ve kariyer danışmanlığı alanının kuramsal temellerini, tarihsel gelişimini ve çağdaş yaklaşımlarını kapsamlı biçimde ele alır. Ders kapsamında öğrenciler aşağıdaki konu başlıklarını teorik düzeyde inceler: 1. Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığına Giriş Mesleki rehberliğin tanımı, tarihsel gelişimi, temel kavramları ve kariyer danışmanlığının psikolojik danışma içerisindeki yeri ele alınır. Alandaki temel amaçlar, işlevler ve etik ilkeler tartışılır. 2. Kariyer Gelişim Sürecini Etkileyen Faktörler Bireyin kariyer gelişimini etkileyen kişisel, çevresel, sosyoekonomik ve kültürel faktörler kuramsal çerçevede incelenir. Aile, okul, toplumsal cinsiyet ve sosyal çevrenin kariyer sürecindeki rolü değerlendirilir. 3. Özellik-Faktör Uyumlu Kuramlar Mesleki ilgi, yetenek, değer ve kişilik özellikleriyle meslekler arasındaki uyumu temel alan klasik ve çağdaş özellik-faktör yaklaşımı kuramları ele alınır. Parsons, Holland ve benzeri kuramsal modellerin temel ilkeleri açıklanır. 4. Psikodinamik Yaklaşımlar Psikanalitik kuramların kariyer seçimleri ve mesleki gelişim üzerindeki etkilerine ilişkin açıklamaları incelenir. Mesleki benlik kavramı, bilinçdışı süreçler ve erken yaşam deneyimlerinin kariyer davranışına yansımaları tartışılır. 5. Gelişimsel Yaklaşımlar Super, Ginzberg ve diğer gelişimsel kuramcıların kariyer gelişimini yaşam boyu devam eden bir süreç olarak ele alan modelleri işlenir. Kariyer olgunluğu, yaşam rolleri ve kariyer uyum yetkinlikleri üzerinde durulur. 6. Sosyal-Bilişsel Yaklaşımlar Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı (SCCT) başta olmak üzere öz-yeterlik, sonuç beklentileri, hedefler ve bağlamsal faktörlerin kariyer gelişimindeki rolleri kuramsal düzeyde ele alınır. 7. Yeni Yaklaşım ve Modeller Postmodern kariyer kuramları, hikâye anlatımı yaklaşımı, planlanmış rastlantısallık teorisi, yaşam tasarımı yaklaşımı ve çağdaş kariyer gelişim modelleri incelenir. 8. Kariyer Danışmanlığı Süreci Kariyer danışmanlığının genel süreçleri kuramsal çerçevede ele alınır: danışma sürecinin aşamaları, danışanın sorunlarını belirleme, hedef oluşturma ve müdahale planlama ilkeleri açıklanır. (Uygulama yapılmaz; süreç modelleri teorik düzeyde incelenir.) 9. Kariyer Eğitim Programları Okul temelli kariyer eğitimi programlarının kapsamı, amaçları, içerik boyutları ve hazırlanmasına ilişkin kuramsal yaklaşımlar incelenir. Program geliştirme ilkeleri kuramsal düzeyde ele alınır. 10. Kariyer Danışmanlığında Değerlendirme Mesleki ilgi, yetenek, değer ve kişilik ölçme araçlarının kuramsal temelleri, değerlendirme ilkeleri ve kariyer danışmanlığındaki yeri incelenir. Psikometrik temeller uygulama olmadan teorik olarak ele alınır.