Yıl: 2024, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Harald Motzki, The Origins of Islamic Jurisprudence
Bekir Özudoğru, Rivayetlerin Hz. Peygamber’e Aidiyetini Tespitte Amel Olgusu
Recep Şentürk, Hadislerde Usûl ve Yöntem
onathan A.C. Brown, Hadith: Muhammad’s Legacy in the Medieval and Modern World
Mustafa Öztürk, Modern Dönemde Hadis Eleştirileri
Ömer Faruk Harman, “Hadis Tenkit Metodolojisi Üzerine İncelemeler”
Dersin İçeriği
Bu derste, hadislerin Hz. Peygamber’e aidiyetinin belirlenmesinde kullanılan temel yöntemler kapsamlı şekilde ele alınmaktadır. Klasik hadis ilmi çerçevesinde sened tenkidi (ravî zincirinin değerlendirilmesi), metin tenkidi (hadisin lafzı ve manası üzerindeki eleştiriler), cerh ve ta‘dîl usulleri, illet arayışları ve şâhid-mutâbi‘ prensipleri dersin temel konularıdır. Ayrıca, hadislerin kabul veya reddinde fıkıh ve hadis ekolleri arasındaki metodolojik farklılıklar, hadislerin tasnifi ve tedvin süreçleri üzerinde durulacaktır. Modern dönemde hadis tespitine yönelik metodolojik eleştiriler ve çağdaş yaklaşımlar da incelenerek, klasik ve modern yöntemlerin karşılaştırmalı analizi yapılacaktır. Ders boyunca seçilen hadis metinleri üzerinde uygulamalı tespit çalışmaları gerçekleştirilecektir.
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, hadislerin Hz. Peygamber’e aidiyetini tespit etme sürecinde İslam ilim geleneğinde geliştirilen yöntemleri tarihsel ve metodolojik bir perspektifle incelemektir. Öğrencilere, hadislerin sıhhatini belirlemede kullanılan sened ve metin tenkidi, ravîlerin güvenilirliğini ölçmede cerh ve ta‘dîl prensipleri, şâhid ve mutâbi‘ arayışları gibi klasik usuller hakkında derinlemesine bir bilgi kazandırmak hedeflenir. Ayrıca, hadislerin kabul veya reddine ilişkin fukahâ ve muhaddisler arasındaki yaklaşımlar ile bu konudaki ihtilaf sebepleri değerlendirilir. Modern dönemde hadis tespit yöntemlerine getirilen eleştiriler ve çağdaş metodolojik tartışmalar da ele alınarak, öğrencilerin hem klasik hem modern perspektifleri karşılaştırmalı bir şekilde analiz edebilecek yetkinlik kazanmaları amaçlanmaktadır.
