Yıl: 2024, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
İbn Hacer el-Askalânî, Fethü’l-Bârî (Hadis metinlerinde şerh örnekleri için)
İbn Teymiyye, İstikâme (Metin anlayışı ve ilmî gelenek üzerine)
İbn Abidîn, Reddü’l-Muhtar (Fıkıh metinlerinde otorite ve yorum)
Süleymani, Klasik İslam Metin Geleneği Üzerine Makaleler (Modern akademik çalışma)
Harald Motzki, The Origins of Islamic Jurisprudence (Metin oluşumu ve hadis/fıkıh ilişkisi)
Ömer Faruk Harman, “İslam’da Metin Bilinci” (Derleme makale)
Bekir Özudoğru, “Hadislerin Metinleşme Süreci” (Doktora tezinden seçmeler)
Dersin İçeriği
Bu ders, İslam ilim geleneğinde metin olgusunun doğuşu, gelişimi ve etkilerini ele alır. Sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş süreci, metin oluşturma (tedvin), metinlerin otorite kazanma ve korunma yöntemleri, rivayet ve nakil geleneği, şerh, haşiye ve ihtisar gibi metin etrafında şekillenen ilmî faaliyetler dersin temel konularıdır. Ayrıca hadis, tefsir, fıkıh ve kelam gibi farklı disiplinlerde metin anlayışı ve bu disiplinlerdeki metinlerin aktarımı incelenecektir. Metin bilinci bağlamında İslam dünyasında ilim halkaları, icâzet ve isnad sistemlerinin rolü ile klasik metinlerin günümüze ulaşmasında etkili olan yazma eser geleneği üzerinde durulacaktır. Seçilen klasik metinler üzerinden örnek çözümlemeler yapılarak öğrencilerin metin merkezli düşünce sistemini kavramaları hedeflenir.
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, İslam ilim geleneğinde metin olgusunu ve metin bilinci kavramını incelemektir. Öğrencilerin, İslam düşüncesinde metin oluşturma, koruma, anlama ve yorumlama süreçlerini; metinlerin otorite kazanma biçimlerini ve sözlü kültürden yazılı kültüre geçişte ortaya çıkan metodolojik yaklaşımları kavramaları hedeflenir. Ayrıca klasik metinlerin rivayet, tedvin ve tasnif süreçleri ile İslam ilim geleneğinde metin etrafında oluşan ilmî faaliyetlerin analizi sağlanarak, öğrencilerin metin merkezli düşünce sistemini anlamalarına katkı sunulacaktır.