Ders Notları

100% Complete (success)
Dikkat !!! Lütfen okuyunuz ...

Öğretim Üyesi (Üyeleri): Prof. Dr. Yavuz Ünal *

(*) Ders notu girebilmek için, bu alanda kendi isminiz yazıyor olmalı...

  • Bologna verilerinin girilmesi;
    ubys.omu.edu.tr adresinden,
    ÜBYS' de Öğretim Elemanları yetkisi seçilmeli... Öğretim elemanı danışmanlık işlemlerinden yapabilirsiniz...
Yıl: 2024, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

İbn Hacer el-Askalânî, Fethü’l-Bârî (Hadis metinlerinde şerh örnekleri için) İbn Teymiyye, İstikâme (Metin anlayışı ve ilmî gelenek üzerine) İbn Abidîn, Reddü’l-Muhtar (Fıkıh metinlerinde otorite ve yorum) Süleymani, Klasik İslam Metin Geleneği Üzerine Makaleler (Modern akademik çalışma) Harald Motzki, The Origins of Islamic Jurisprudence (Metin oluşumu ve hadis/fıkıh ilişkisi) Ömer Faruk Harman, “İslam’da Metin Bilinci” (Derleme makale) Bekir Özudoğru, “Hadislerin Metinleşme Süreci” (Doktora tezinden seçmeler)

Dersin İçeriği

Bu ders, İslam ilim geleneğinde metin olgusunun doğuşu, gelişimi ve etkilerini ele alır. Sözlü kültürden yazılı kültüre geçiş süreci, metin oluşturma (tedvin), metinlerin otorite kazanma ve korunma yöntemleri, rivayet ve nakil geleneği, şerh, haşiye ve ihtisar gibi metin etrafında şekillenen ilmî faaliyetler dersin temel konularıdır. Ayrıca hadis, tefsir, fıkıh ve kelam gibi farklı disiplinlerde metin anlayışı ve bu disiplinlerdeki metinlerin aktarımı incelenecektir. Metin bilinci bağlamında İslam dünyasında ilim halkaları, icâzet ve isnad sistemlerinin rolü ile klasik metinlerin günümüze ulaşmasında etkili olan yazma eser geleneği üzerinde durulacaktır. Seçilen klasik metinler üzerinden örnek çözümlemeler yapılarak öğrencilerin metin merkezli düşünce sistemini kavramaları hedeflenir.

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, İslam ilim geleneğinde metin olgusunu ve metin bilinci kavramını incelemektir. Öğrencilerin, İslam düşüncesinde metin oluşturma, koruma, anlama ve yorumlama süreçlerini; metinlerin otorite kazanma biçimlerini ve sözlü kültürden yazılı kültüre geçişte ortaya çıkan metodolojik yaklaşımları kavramaları hedeflenir. Ayrıca klasik metinlerin rivayet, tedvin ve tasnif süreçleri ile İslam ilim geleneğinde metin etrafında oluşan ilmî faaliyetlerin analizi sağlanarak, öğrencilerin metin merkezli düşünce sistemini anlamalarına katkı sunulacaktır.

Haftalık Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuar Ders Notları
1 Dersin tanıtımı; İslam geleneğinde sözlü kültür ve yazılı kültür kavramları
2 Metin bilincinin temelleri: Kur’an’ın metinleşme ve mushaflaşma süreci
3 Sünnetin metinleşmesi: hadislerin tedvîn ve tasnîf dönemi
4 İsnad ve rivayet sisteminin metin bilincine katkısı
5 İlim halkaları, icâzet ve ilmî otoritenin oluşumu
6 Hadis ve fıkıh metinlerinde şerh, haşiye ve ihtisar geleneği
7 Tefsir metinlerinde metin bilinci ve yorumlama usulleri
8 Kelam ve tasavvuf metinlerinde otorite ve metinleşme süreçleri
9 Vize sınavı
10 Klasik İslam ilimlerinde yazma eser geleneği ve metinlerin korunması
11 Matbaanın gelişi ve yazılı kültürde dönüşüm
12 Modern dönem İslam dünyasında metin bilinci tartışmaları
13 Örnek metin çözümlemeleri: Hadis ve fıkıh kaynaklarından seçmeler
14 Örnek metin çözümlemeleri: Tefsir ve kelam metinlerinden seçmeler
15 Genel değerlendirme ve metin merkezli düşünce sisteminin analizi