Ders Notları

100% Complete (success)
Dikkat !!! Lütfen okuyunuz ...

Öğretim Üyesi (Üyeleri): Öğr. Gör. Emre Engin *

(*) Ders notu girebilmek için, bu alanda kendi isminiz yazıyor olmalı...

  • Bologna verilerinin girilmesi;
    ubys.omu.edu.tr adresinden,
    ÜBYS' de Öğretim Elemanları yetkisi seçilmeli... Öğretim elemanı danışmanlık işlemlerinden yapabilirsiniz...
Yıl: 2025, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Dersin İçeriği

Ders kapsamında tehdit modellemesi, çok katmanlı savunma mimarileri, algoritmik sertleştirme teknikleri, saldırı tespiti için karar kuralları, ağ savunma politikaları, kimlik ve oturum güvenliği, kriptografik savunma şemaları, zafiyet giderme algoritmaları ve paydaş iletişimine yönelik raporlama süreçleri ele alınmaktadır. Dersin ikinci bölümünde öğrenciler, grup projeleriyle gerçekçi senaryolara yönelik savunma sistemleri tasarlayıp sunmaktadır.

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencilerin modern siber tehditlere karşı çok katmanlı savunma stratejileri geliştirmesini, savunma algoritmaları tasarlamasını ve bunları uygulamalı senaryolar üzerinden test edebilmesini sağlamaktır. Öğrenciler, tehdit modellemeden kriptografik yapıtaşı seçimine, zafiyet giderme algoritmalarından otomasyon betiklerine kadar geniş bir yelpazede savunma mekanizmalarını öğrenecek ve uygulayacaktır.

Haftalık Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuar Ders Notları
1 Tehdit Modellemesi ve Çok Katmanlı Savunma Örnek bir web uygulaması için 5 tehdit vektörü belirleyip her biri için karşı-önlem ve doğrulama adımı tasarlama Web uygulaması üzerinde tehdit vektörleri belirleme ve karşı-önlem tasarımı
2 Algoritmik Sertleştirme ve FSM ile Doğrulama Rate limit ve otomatik kilitleme için akış şeması hazırlama; FSM tabanlı bir giriş doğrulama süreci kurup tüm köşe durumlarını test etme Rate limiting + kilitleme akış şeması ve yalın psödo kod; giriş doğrulama FSM’i kurma ve köşe durumlarını test etme
3 Saldırı Tespiti için Karar Kuralları HTTP günlüklerinden (log) anomali ve imza temelli kurallar türetmek; doğruluk ve yanlış-pozitif/negatif oranlarını hesaplamak HTTP loglarından karar kuralları türetme; küçük veri kümesi üzerinde doğruluk ve yanlış-pozitif/negatif oranlarını ölçme
4 Ağ Savunma Politikaları ve Otomasyon Belirlenen senaryo için güvenlik duvarı ve politika kuralları geliştirme; betik kullanarak otomatik dağıtım ve doğrulama yapma Senaryo için güvenlik duvarı, kara/ak liste ve hız sınırlama kural setleri oluşturma; betik ile bu kuralları dağıtma ve test etme
5 Kimlik ve Oturum Koruması Çok faktörlü kimlik doğrulama (MFA), oturum yaşam döngüsü ve token yenileme akışı üzerinden oturum hırsızlığına karşı çözüm geliştirme Örnek uygulamada oturum yenileme ve oturum hırsızlığına karşı sertleştirme akışını tasarlama
6 Kriptografik Savunma Seçimi Hash, MAC, KDF ve AEAD yapıtaşlarını kullanarak bütünlük, kimlik doğrulama ve saklama için uygun savunma şeması seçmek ve test etmek Üç farklı kullanım senaryosu (saklama, aktarım, token imzalama) için doğru kriptografik şemayı seçme ve gerekçelendirme
7 Zafiyet Giderme Algoritmaları Zafiyetler için risk=etki×olasılık yaklaşımıyla önceliklendirme yapmak; çözüm adımlarını planlayıp doğrulama zinciri kurmak; basit bir betik ile takip sürecini otomatikleştirmek 5 bulgu için “öncelik → çözüm → doğrulama” zinciri kurma; küçük bir betik ile takip listesi üretimi
8 Bütünleşik Senaryo ve Paydaş Raporlama Önceki haftalardaki tüm savunma kararlarını bir senaryoda birleştirmek; kanıta dayalı rapor ve kısa sunum ile paydaşlara aktarmak Mini savunma mimarisi, tespit kuralları ve politika seti oluşturma; kısa sunum hazırlama
10 Proje Başlangıcı: Senaryo Seçimi ve Tehdit Modeli Senaryo belirleme, tehdit vektörlerinin listelenmesi ve MITRE ATT&CK’e göre ilk tehdit modeli oluşturma Her grup gerçek/kurgu bir sistem (web app, IoT cihaz, mini ağ) seçerek MITRE ATT&CK tablosu ile ilk tehdit modelini hazırlar
11 Algoritmik Sertleştirme ve FSM Uygulaması Girdi doğrulama, rate limiting veya otomatik kilitleme gibi sertleştirme algoritmalarını proje senaryosuna entegre etmek; FSM tabanlı doğrulama süreci oluşturmak Proje senaryosuna uygun en az 2 sertleştirme algoritması geliştirme ve bir FSM akışı tasarlama
12 Tespit ve Otomasyon Mekanizmaları Proje senaryosuna uygun tespit kuralları geliştirmek, log analizi yapmak, alarm üretimini ve kural dağıtımını otomatikleştirmek Projeye özel log kuralları üretmek; Bash/Python ile alarm ve kural dağıtımı için otomasyon betikleri geliştirmek
13 Kimlik, Oturum ve Kripto Katmanı MFA entegrasyonu, oturum yaşam döngüsünün korunması ve nonce/anahtar yönetimini kullanarak kriptografik güvenliği projeye uygulamak Projede oturum koruması (ör. token yenileme) uygulamak; uygun kriptografik şemayı seçmek ve entegre etmek
14 Zafiyet Giderme ve Politika Tasarımı Risk=etki×olasılık yaklaşımını kullanarak zafiyetleri önceliklendirmek, uygun çözüm adımları tasarlamak ve doğrulama zinciri oluşturmak; firewall/WAF politikalarını projeye entegre etmek En az 3 bulgu için “öncelik → çözüm → doğrulama” zinciri kurmak; projede temel ağ ve politika kuralları uygulamak
15 Proje Sunumları ve Kapanış Proje kapsamında geliştirilen tüm savunma katmanlarını bütünleşik olarak sunmak, raporlamak ve paydaş iletişimi üzerinden değerlendirmek Her grup mini savunma mimarisi, sertleştirme algoritmaları, tespit kuralları, kriptografik seçimler ve politika setlerini kanıta dayalı rapor ve kısa sunumla aktarır