Ders Notları

100% Complete (success)
Dikkat !!! Lütfen okuyunuz ...

Öğretim Üyesi (Üyeleri): Prof. Dr. Hasan Tahsin Keçeligil *

(*) Ders notu girebilmek için, bu alanda kendi isminiz yazıyor olmalı...

  • Bologna verilerinin girilmesi;
    ubys.omu.edu.tr adresinden,
    ÜBYS' de Öğretim Elemanları yetkisi seçilmeli... Öğretim elemanı danışmanlık işlemlerinden yapabilirsiniz...
Yıl: 2025, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Bilimsel Araştırma: Süreç, Yöntem ve Etik (Hüseyin Gül, Ata Akçıl, Mehmet Gönen, Metin Lütfi Baydar, Detay Yayıncılık). Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği (Yalçın Karagöz, Muammer Mesci, Akademisyen Kitabevi). Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Etik (Editör: Necati CEMALOĞLU, Pegem Akademi). Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği (Editör: Özgür Arlı, Milli Savunma Üniversitesi Yayınları)

Dersin İçeriği

• Bilimsel araştırma tasarımı: problem tanımı, hipotez, literatür taraması • Araştırma yöntemleri: nicel, nitel ve karma yöntemler; örnekleme, veri toplama araçları • Veri analizi temel kavramları: betimsel istatistik, temel çıkarımsal yöntemler, nitel analiz yaklaşımları • Araştırma planı ve proje hazırlama (protokol yazımı) • Araştırma etiği: temel ilkeler, etik kurullar ve izin süreçleri • Klinik araştırmalarda özel etik konular: hasta onamı, risk-fayda, güvenlik, gizlilik • Kamu sağlığı etiği ve sağlık politikaları açısından adalet, kaynak dağılımı • Biyoetikte güncel sorunlar: genetik, yapay zeka, veri paylaşımı, ticari çıkar çatışmaları • Akademik etik: intihal, yayın etiği, yazar sorumlulukları, veri sahteciliği • Etik karar verme modelleri ve uygulamalı vaka tartışmaları.

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencilere sağlık alanında bilimsel araştırma yapabilmek için gerekli yöntemsel bilgi ve becerileri kazandırmak; aynı zamanda sağlık hizmetleri, klinik uygulamalar ve araştırmalarda ortaya çıkan etik sorunları kavrayıp değerlendirebilecek, etik ilke ve standartlara uygun kararlar alabilecek yetkinlikler sağlamaktır.

Haftalık Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuar Ders Notları
1 Giriş ve Dersin Çerçevesi • İçerik: Dersin hedefleri, değerlendirme ölçütleri; sağlık araştırmalarında etik ve yöntem ilişkisi; temel kavramlar • Aktiviteler: Tanışma; beklenti anketi; örnek vaka kısa tartışması
2 Bilimsel Araştırma Temelleri — Araştırma Sorusu ve Literatür Taraması • İçerik: Araştırma problemi, hipotez; literatür tarama stratejileri; kaynak yönetimi
3 Araştırma Tasarımı ve Yöntem Seçimi • İçerik: Nicel vs nitel vs karma yöntemler; çalışma tipleri (kesitsel, kohort, vaka-kontrol, randomize)
4 Örnekleme ve Veri Toplama Araçları • İçerik: Örnekleme yöntemleri, örneklem büyüklüğü kavramı; anket, görüşme, gözlem, ölçüm araçları; geçerlik/güvenirlik Anket maddesi hazırlama çalışması.
5 Temel Veri Analizi ve Raporlama • İçerik: Betimsel istatistik, temel çıkarımsal testlerin mantığı; nitel veri analizine giriş; sonuç raporlama ilkeleri
6 Araştırma Etiğine Giriş ve Temel İlkeler • İçerik: Özerklik, zarar vermeme, yarar sağlama, adalet; tarihsel vakalar ve gelişim
7 Etik Kurullar, Onay Süreçleri ve Yasal Düzenlemeler • İçerik: Etik kurul başvurusu, protokol değerlendirmesi, izlem ve denetim; ulusal/uluslararası yükümlülükler • Okuma: Önemli etik bildirgelerden seçkiler • Uygulama: Etik başvuru formu örneği hazırlama
8 Hasta Onamı ve Aydınlatılmış Rıza • İçerik: Onamın öğeleri, özel durumlar (yaşlılar, çocuklar, acil durumlar, kısıtlı karar yeteneği) • Vaka çalışması: Zor durumda rıza süreçleri
9 Gizlilik, Veri Yönetimi ve Paylaşımı • İçerik: Kişisel sağlık verilerinin korunması; veri anonimleştirme; veri paylaşımı politikaları
10 Çıkar Çatışmaları ve Endüstri İlişkileri • İçerik: Sponsorluk, finansal çıkarlar, araştırma bağımsızlığı; bildirim ve yönetim stratejileri
11 Klinik Araştırmalarda Güvenlik ve Risk Yönetimi • İçerik: Risk-fayda değerlendirmesi, advers olayların raporlanması, güvenlik izleme komiteleri
12 Akademik Etik ve Yayın Etiği • İçerik: İntihal, veri fabrikasyonu, yazar sıralaması, açık bilim ve yeniden üretilebilirlik
13 Etik Karar Verme Modelleri
14 Final Sunumları, Özetleme. • İçerik: Karar verme çerçeveleri; multi-disipliner çözümleme; özetleme sunumları ve geri bildirim