Ders Notları

100% Complete (success)
Dikkat !!! Lütfen okuyunuz ...

Öğretim Üyesi (Üyeleri): Doç. Dr. Fatma Münevver Şenduran *

(*) Ders notu girebilmek için, bu alanda kendi isminiz yazıyor olmalı...

  • Bologna verilerinin girilmesi;
    ubys.omu.edu.tr adresinden,
    ÜBYS' de Öğretim Elemanları yetkisi seçilmeli... Öğretim elemanı danışmanlık işlemlerinden yapabilirsiniz...
Yıl: 2025, Dönem: Güz
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Zorunlu Kaynaklar Ezgi, S. (2000). Nazari ve Ameli Türk Musikisi. Karadeniz, A. R. (1983). Türk Musikisi Nazariyatı ve Usûller. Özkan, İ. H. (1994). Türk Musikisi Nazariyatı ve Usûller Tarihi. TRT Repertuvarı: Sözlü ve Sözsüz Eserler (ezgi yapıları ve ritim analizleri). Öğretim elemanının hazırladığı dikte materyalleri (ses kayıtları, çalgısal örnekler, seyir temelli ezgiler). Önerilen Ek Kaynaklar Tura, Y. (1990). Türk Musikisinde Makamlar. Signell, K. (1977). Makams of Turkish Art Music. Behar, C. (1998). Aşk Olmayınca Meşk Olmaz. (Makam seyirlerinin kültürel arka planı için) Yıldırım, O. (2019). Türk Müziği Solfej ve Dikte Çalışmaları. Dijital Materyaller Online ses bankaları Nota yazım programları (MuseScore, Sibelius vb.) Öğrenciye özel hazırlanmış ses–dikte modülleri

Dersin İçeriği

Bu ders, Türk müziğinde işitsel algı, ezgi çözümleme, makam ilişkileri ve ritmik yapıların dikte yolu ile pekiştirilmesini amaçlar. Türk müziği ses dizileri, aralık ilişkileri, donanım kullanımı, makam dizilerinin karakteristik geçkileri, usûl kalıpları ve ezgi okuma/yazma ilişkileri üzerinde uygulamalı çalışmalar yapılır. Tek sesli ve çok sesli makam diktesi, ezgi tamamlama, usûl–ezgi ilişkisi, seyir analizine dayalı dikte, sözlü ezgi diktesi ve çalgısal pasaj diktesi gibi uygulamalara yer verilir.

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencilerin Türk müziği makam, usûl ve ezgi yapılarını işitsel olarak ayırt edebilmesini sağlamak; kısa–orta uzunlukta makamsal cümleleri kulaktan algılayarak doğru şekilde notaya aktarabilme becerisini geliştirmek; işitsel analiz, ezgi belleği, ritim algısı ve deşifre yeteneğini ileri düzeye taşımaktır. Ders sonunda öğrencilerin duydukları makamsal ezgileri doğru perde, doğru usûl ve doğru seyir bütünlüğüyle yazabilmeleri hedeflenir.

Haftalık Ders İçeriği

Hafta Teorik Uygulama Laboratuar Ders Notları
1 Dikte kavramı, işitsel becerinin temelleri Basit perde tekrarları, temel makam duyum çalışmaları
2 Uşşak makamı ve işitsel ayırt etme Kısa motif diktesi
3 Hüseyni makamında seyir analizi Sofyan usûlü ile dikte
4 Rast makamı ve karakteristik sesler 4–6 ölçülük dikte
5 Hicaz makam dörtlüsü & beşlisi Orta uzunlukta ezgi diktesi
6 Usûl–ritim ilişkisi & dikteye etkisi 8–12 ölçülük ezgi diktesi
7 Aksak ritimler (Devr-i Hindî, Curcuna) Ritim odaklı dikte
8 Yapay zekâ ile müzik işitimi: – AI destekli dikte analiz araçları – Makamsal ezgi çözümlemesinde yapay zekâ uygulamaları – Müzik eğitiminde yapay zekâ etik ve pedagojik boyut – Yapay zekâ ile oluşturulan kısa ezgilerin diktesi – Öğrencinin AI destekli geri bildirim alması – AI ile makam tanıma denemeleri
9 Segâh & Buselik duyum analizi Orta düzey dikte
10 Orta uzunlukta ezgilerde frâz-cümle analizi 12–16 ölçülük dikte
11 Geçkili makamlarda (Hicaz–Hüseyni, Rast–Uşşak, Segâh–Hicaz) dikte stratejileriGeçkili makamlarda (Hicaz–Hüseyni, Rast–Uşşak, Segâh–Hicaz) dikte stratejileri Geçkili makamlarda 8–12 ölçülük dikteGeçkili makamlarda 8–12 ölçülük dikte
12 Çalgısal pasaj diktesinde yaklaşım:farklı çalgı karakteristikleri Hızlı–orta tempolu çalgısal pasajlardan dikte
13 Sözlü ezgilerde (türkü–şarkı–uzun hava) dikte yaklaşımları & tavır analizi Sözlü eser bölümünden dikte (makam + usûl + tavır ilişkili)
14 Dönem sonu genel tekrar – Makam, usûl, geçki ve seyir bütünlüğü
15 Dönem Genel Değerlendirmesi: Makamsal–Ritmik Yapıların Bütüncül Analizi ve Final Öncesi Kuramsal Özet